Cách đặt câu hỏi cho ChatGPT hiệu quả: Hướng dẫn từng bước cho người mới bắt đầu

Bạn có từng thất vọng khi ChatGPT trả lời lan man hoặc thiếu chính xác? Vấn đề không nằm ở AI mà ở cách bạn đặt câu hỏi. Bài viết này sẽ tiết lộ 7 kỹ thuật vàng giúp bạn khai thác tối đa sức mạnh ChatGPT, kèm ví dụ thực tế và mẫu prompt cho từng lĩnh vực.

Tại sao cần học cách đặt câu hỏi với ChatGPT?

Theo khảo sát từ r/ChatGPT:

• 72% người dùng nhận kết quả không mong muốn do prompt thiếu rõ ràng

• 58% không biết cách cung cấp context phù hợp

• Chỉ 15% sử dụng cấu trúc prompt chuẩn

Case study điển hình:

• Prompt kém: "Viết về arabica"

• Prompt tốt: "viết một bài viết ngắn đăng facebook giới thiệu về cà phê hạt arabica tại Việt Nam, nhấn mạnh vào hương thơm và vị của cà phê"

Cấu trúc prompt gồm 3 phần

1. Context – Xây dựng bối cảnh

Phần này nhằm cung cấp bối cảnh hoặc vai trò mà bạn muốn AI đảm nhận, đồng thời đưa ra các thông tin nền liên quan đến chủ đề để giúp AI hiểu đúng hướng tiếp cận.

Ví dụ:

• “Bạn là chuyên gia marketing với 10 năm kinh nghiệm. Tôi đang xây dựng chiến dịch quảng cáo sản phẩm kem chống nắng cho Gen Z.”

Lưu ý:

• Cụ thể hóa ngành nghề, đối tượng, mục tiêu hoặc tình huống.

• Có thể bổ sung các dữ liệu nền tảng (sản phẩm, khách hàng mục tiêu, kênh truyền thông...).

2. Yêu cầu – Mệnh lệnh cụ thể

Phần này trình bày rõ yêu cầu hoặc nhiệm vụ mà bạn muốn AI thực hiện. Sử dụng động từ hành động để tăng tính chỉ dẫn.

Ví dụ:

• “Hãy tạo 5 ý tưởng content TikTok kết hợp trend 'GRWM', tập trung vào lợi ích SPF 50+.”

Lưu ý:

• Đề bài cần rõ ràng, có thể định lượng (số lượng ý tưởng, dạng nội dung...).

• Tập trung vào mục tiêu cụ thể (ví dụ: nhấn mạnh lợi ích, giải quyết pain point...).

3. Ràng buộc – Thiết lập giới hạn

Phần này giúp định hướng phong cách, độ dài, ngôn ngữ sử dụng hoặc bất cứ yêu cầu chi tiết nào khác để output phù hợp mong muốn.

Ví dụ:

• “Giới hạn mỗi idea trong 3 câu, ngôn ngữ trẻ trung, có thể chèn hashtag #skincare.”

Lưu ý:

• Có thể quy định số câu, phong cách văn bản, từ ngữ, độ dài, tông giọng...

• Nêu các tiêu chí về kỹ thuật (chèn hashtag, không dùng ký tự đặc biệt, chỉ dùng tiếng Việt, v.v.)

7 kỹ thuật viết prompt hiệu quả

1. Role-playing (Đóng vai/ Nhập vai)

Định nghĩa: Kỹ thuật này yêu cầu AI hoặc người nhận prompt thực hiện câu trả lời trong vai trò hoặc vị trí cụ thể (chuyên gia, giáo viên, khách hàng, v.v.). Cách sử dụng: Giúp định hướng phong cách, quan điểm và nội dung câu trả lời phù hợp với vai trò mong muốn. Ví dụ:
"Đóng vai chuyên gia SEO, phân tích 3 lỗi technical SEO phổ biến nhất 2024"
→ Đây là cách bạn yêu cầu AI trả lời như một người có chuyên môn, từ đó nội dung sẽ chuyên sâu, sử dụng thuật ngữ chuyên ngành.

2. Step-by-step (Từng bước/ Hướng dẫn chi tiết)

Định nghĩa: Yêu cầu giải thích quy trình, nội dung dưới dạng các bước cụ thể, tuần tự. Cách sử dụng: Hữu ích khi bạn cần hướng dẫn, quy trình dễ làm theo, hoặc phân tách vấn đề phức tạp. Ví dụ:
"Hướng dẫn từng bước setup Google Analytics 4 cho người mới, bao gồm ảnh chụp màn hình"
→ Prompt này giúp đầu ra rõ ràng, từng bước một và có thể bổ sung hình ảnh minh họa.

3. Example-driven (Dựa trên ví dụ)

Định nghĩa: Sử dụng mẫu ví dụ minh họa để yêu cầu AI tạo ra kết quả tương tự hoặc ứng dụng lý thuyết cụ thể vào thực tiễn. Cách sử dụng: Giúp làm rõ yêu cầu, giúp AI hiểu đúng mong đợi. Ví dụ:
"Cho ví dụ về brief content chuẩn cho bài blog 2000 từ về thể hình"
→ Thay vì mô tả lý thuyết, prompt này giúp nhận được bản mẫu cụ thể, dễ áp dụng.

4. Constraints (Ràng buộc/ Điều kiện)

Định nghĩa: Đưa ra các tiêu chí, giới hạn cụ thể cho đầu ra của AI như độ dài, ngôn ngữ, chỉ số kỹ thuật, thời gian, v.v. Cách sử dụng: Đảm bảo đáp ứng đúng mục tiêu, tiết kiệm thời gian chỉnh sửa. Ví dụ:
"Liệt kê 10 từ khóa về digital marketing, độ dài 5-8 ký tự, search volume >5k/tháng"
→ Prompt này giúp lọc dữ liệu, chỉ nhận về kết quả phù hợp với yêu cầu.

5. Iterative refinement (Tinh chỉnh/ Hoàn thiện tuần tự)

Định nghĩa: Chia nhỏ yêu cầu thành nhiều phiên bản hoặc bước, mỗi lần phản hồi tập trung vào một phần cụ thể, sau đó tiếp tục hoàn thiện. Cách sử dụng: Lý tưởng cho các tác vụ phức tạp, chi tiết hoặc cần đánh giá, sửa đổi nhiều lần. Ví dụ:
"Phiên bản đầu: Viết outline. Phiên bản 2: Triển khai chi tiết section 1"
→ Giúp kiểm soát, đánh giá từng bước trước khi hoàn thiện toàn bộ nội dung.

6. Style imitation (Bắt chước phong cách)

Định nghĩa: Yêu cầu AI thể hiện nội dung theo phong cách, tông giọng, hoặc cách diễn đạt giống với một cá nhân, thương hiệu, hoặc thể loại nào đó. Cách sử dụng: Hữu ích khi bạn muốn có phong cách nhất quán, đúng với bộ nhận diện hoặc cảm xúc mong muốn. Ví dụ:
"Viết email chăm sóc khách hàng theo phong cách thân thiện như Starbucks"
→ Đầu ra sẽ có ngôn ngữ gần gũi, ấm áp, thể hiện tinh thần của thương hiệu.

7. Feedback loop (Vòng lặp phản hồi)

Định nghĩa: Cho phép hoặc khuyến khích AI đặt câu hỏi ngược lại để thu thập thêm thông tin, nhằm đảm bảo câu trả lời chính xác và sát nhu cầu hơn.
Cách sử dụng: Tăng khả năng tương tác, giảm nguy cơ hiểu sai, phù hợp cho yêu cầu phức tạp hoặc nhiều biến số.
Ví dụ:

"Nếu cần thêm thông tin để trả lời chính xác, hãy đặt câu hỏi ngược lại tôi"

→ Tạo điều kiện cho AI làm rõ điểm chưa rõ trước khi trả lời.

Công cụ giúp bạn viết Prompt tự động

Nếu bạn đang gặp khó khăn trong việc sáng tạo các prompt chất lượng để giao tiếp với AI, đừng lo lắng!

Hiện nay, bạn có thể tận dụng ngay công cụ hỗ trợ tiên tiến tại https://losa.vn/chat/losa-prompt. Losa viết câu lệnh của LOSA AI giúp bạn dễ dàng xây dựng các câu lệnh (prompt) chuyên nghiệp, phù hợp với nhiều nhu cầu khác nhau như tìm kiếm thông tin, lên kế hoạch, soạn thảo nội dung, viết bài, tổng hợp dữ liệu, giải thích khái niệm và nhiều ứng dụng đa dạng khác.

Cách dùng vô cùng đơn giản, chỉ cần truy cập LOSA viết câu lệnh và nhập loại câu lệnh bạn muốn viết, ví dụ, "viết câu lệnh cho chatgpt để viết bài SEO", LOSA AI sẽ tiến hành phân tích yêu cầu và thiết kế cho bạn một câu lệnh phù hợp.

Với cách này, bạn có thể tạo lập nhanh chóng một prompt tối ưu, đảm bảo đáp ứng chính xác mục đích sử dụng của mình. Điều này không chỉ giúp cải thiện hiệu quả giao tiếp với các công nghệ AI mà còn góp phần tiết kiệm tới 80% thời gian soạn thảo so với cách làm thủ công truyền thống. Nhờ vậy, bạn sẽ rút ngắn quá trình làm việc và gia tăng đáng kể độ chính xác cũng như sự chi tiết trong các yêu cầu.

Với LOSA viết câu lệnh, bạn sẽ không còn bối rối khi nghĩ cách diễn đạt ý tưởng, đặt câu hỏi hoặc mô tả nhu cầu của mình cho AI nữa.

👉 Trải nghiệm ngay LOSA viết câu lệnh để tận hưởng sự tiện ích vượt trội trong quá trình tương tác với AI. Hãy để Losa viết câu lệnh trở thành trợ thủ đắc lực của bạn trong công việc và học tập hàng ngày!

Câu hỏi thường gặp

❓ Làm sao đánh giá chất lượng prompt?
→ Kiểm tra 3 tiêu chí: (1) Câu trả lời đúng trọng tâm (2) Độ dài phù hợp (3) Có giải pháp actionable

❓ ChatGPT hiểu prompt tiếng Việt phức tạp không?
→ Hoạt động tốt với câu đơn giản. Với yêu cầu phức tạp, nên dùng tiếng Anh + cung cấp context tiếng Việt

❓ Mất bao lâu để thành thạo prompt engineering?
→ Khoảng 20-30 giờ thực hành với 5 nguyên tắc: RÕ RÀNG - CỤ THỂ - CÓ NGỮ CẢNH - GIỚI HẠN - TƯƠNG TÁC