Trong khoảng 10 năm trở lại đây, làm việc tự do (freelancer) đã trở thành xu hướng toàn cầu. Tại Việt Nam, mô hình này cũng phát triển mạnh mẽ với hàng ngàn người tham gia trên các diễn đàn mạng xã hội. Ưu điểm nổi bật của freelancer là sự linh hoạt về thời gian và không gian làm việc, không bị ràng buộc bởi văn phòng, khiến ngày càng nhiều người lựa chọn.
Tuy nhiên, song hành với sự phát triển này là những rủi ro như lừa đảo, chiếm dụng tiền công. Nhiều freelancer rơi vào cảnh "dở khóc dở cười" khi hoàn thành công việc nhưng không nhận được tiền vì khách hàng "bốc hơi" không dấu vết.
Trước bối cảnh đó, một hợp đồng Dịch vụ sẽ là phao cứu sinh giúp cho cả freelancer và khách hàng thiết lập mối quan hệ làm việc minh bạch, an toàn. Hợp đồng không chỉ bảo vệ quyền lợi của người làm tự do mà còn đảm bảo trách nhiệm của đối tác, tránh tranh chấp phát sinh. Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn Cách tự soạn Hợp đồng dịch vụ Freelancer hiệu quả để bảo vệ quyền lợi của bản thân khi nhận job!
Thất thoát doanh thu 30-50%: Rất nhiều freelancer gặp tình trạng khách hàng từ chối thanh toán cuối dự án do thiếu điều khoản thanh toán rõ ràng khiến bạn không có cơ sở pháp lý để đòi nợ
Ví dụ: Khách hàng phản hồi "Tôi không hài lòng" để trốn trả tiền dù đã nhận đủ deliverables
Tranh chấp bản quyền nghiêm trọng: Không quy định rõ về quyền sở hữu trí tuệ trong hợp đồng dẫn đến:
✓ Khách hàng tự ý chỉnh sửa content không xin phép
✓ Đăng tải trên các nền tảng khác mà không trả thêm phí
✓ Bán lại content của bạn cho bên thứ ba
Chế tài pháp lý nặng
Phạt đến 20 triệu đồng theo Nghị định 85/2021 nếu hợp đồng điện tử thiếu:
✓ Thông tin xác thực người ký
✓ Phương thức lưu trữ văn bản
Nguy cơ bị khởi kiện hình sự nếu xảy ra rò rỉ dữ liệu khách hàng
Loại hợp đồng áp dụng: Do bản chất công việc tự do, freelancer thường ký hợp đồng dịch vụ theo quy định tại Điều 513 Bộ luật Dân sự 2015. Hợp đồng này là sự thỏa thuận giữa freelancer (bên cung cấp dịch vụ) và khách hàng (bên sử dụng dịch vụ), trong đó freelancer thực hiện công việc theo yêu cầu và nhận thù lao tương ứng.
Quy định mới về bảo hiểm xã hội (BHXH): Từ ngày 01/07/2025, theo Luật Bảo hiểm xã hội 2024, freelancer không phải tham gia BHXH bắt buộc, vì họ không làm việc theo hợp đồng lao động. Tuy nhiên, họ có thể tham gia BHXH tự nguyện để hưởng các quyền lợi như trợ cấp thai sản, lương hưu, trợ cấp tử tuất, và bảo hiểm tai nạn lao động. Điều này được xác nhận qua các bài viết như Thư viện pháp luật, nhấn mạnh freelancer không thuộc diện bắt buộc nhưng có thể tự nguyện tham gia.
Bắt buộc đóng thuế TNCN: Freelancer phải đóng thuế TNCN nếu thu nhập của họ vượt ngưỡng miễn thuế, theo quy định tại Thông tư 111/2013/TT-BTC. Cụ thể:
Ngưỡng miễn thuế: Cá nhân không có người phụ thuộc, sau khi trừ các khoản chi phí được phép khấu trừ, có thu nhập hàng tháng ≤ 11.000.000 VND thì được miễn thuế. Các khoản chi phí khấu trừ bao gồm bảo hiểm bắt buộc (BHXH, BHYT, BHTN), quỹ hưu trí tự nguyện, và các khoản đóng góp từ thiện, nhân đạo, giáo dục theo quy định.
Thu nhập chịu thuế: Bao gồm các khoản thu nhập từ hoạt động kinh doanh, dịch vụ, như phí dịch vụ, hoa hồng, tiền công, tiền thù lao, v.v.
Biểu thuế lũy tiến từng phần: Thuế TNCN được tính dựa trên tổng thu nhập hàng năm, theo bảng sau:
Bậc thuế | Phần thu nhập/năm (triệu VND) | Phần thu nhập/tháng (triệu VND) | Thuế suất (%) |
---|---|---|---|
1 | ≤ 60 | ≤ 5 | 5% |
2 | 60 - 120 | 5 - 10 | 10% |
3 | 120 - 216 | 10 - 18 | 15% |
4 | 216 - 384 | 18 - 32 | 20% |
5 | 384 - 624 | 32 - 52 | 25% |
6 | 624 - 960 | 52 - 80 | 30% |
7 | > 960 | > 80 | 35% |
Ví dụ minh họa: Nếu freelancer có thu nhập tháng là 20.000.000 VND, sau khi trừ các khoản chi phí (giảm trừ gia cảnh cho bản thân và người phụ thuộc), giả sử thu nhập chịu thuế là 200.000 VND, thì số thuế phải nộp là:
Thuế suất: 5% (vì thuộc bậc 1)
Thuế phải nộp: 200.000 VND × 5% = 10.000 VND.
Thời hạn nộp thuế:
Nếu tự khai thuế: Đến ngày 30/04 của năm sau (ví dụ, năm 2025 thì nộp vào ngày 30/04/2026).
Nếu doanh nghiệp khấu trừ thuế: Doanh nghiệp phải nộp thuế trước ngày 31/03 của năm sau.
Quy trình khai thuế: Freelancer cần có mã số thuế cá nhân, có thể khai trực tiếp tại cơ quan thuế hoặc online qua cổng Tổng cục Thuế.
Quy định mới từ 01/01/2026: Theo Luật Thuế giá trị gia tăng 2024 và các sửa đổi của Luật Thuế thu nhập cá nhân 2007, từ ngày 01/01/2026, cá nhân có thu nhập từ kinh doanh vượt quá 200 triệu VND/năm sẽ phải nộp thuế TNCN. Tuy nhiên, đối với năm 2025, quy định này chưa có hiệu lực, và freelancer vẫn tuân theo các quy định hiện hành.
Một trong những vấn đề lớn nhất mà freelancer gặp phải là việc không quy định rõ ràng về phương thức và thời hạn thanh toán trong hợp đồng. Điều này dễ dẫn đến tranh chấp khi khách hàng trì hoãn thanh toán hoặc hiểu sai về nghĩa vụ tài chính.
Sai lầm phổ biến: Ghi chung chung như "Khách hàng sẽ thanh toán khi hoàn thành dự án". Điều này không chỉ mơ hồ mà còn khiến freelancer rơi vào thế bị động, không có căn cứ pháp lý để yêu cầu thanh toán nếu khách hàng kéo dài thời gian nghiệm thu.
Cách khắc phục: Cần ghi rõ các mốc thanh toán cụ thể, tỷ lệ thanh toán ở từng giai đoạn và phương thức thực hiện. Ví dụ:
"Khách hàng thanh toán 50% giá trị hợp đồng ngay sau khi ký hợp đồng, 50% còn lại sẽ được thanh toán sau khi duyệt storyboard. Toàn bộ khoản thanh toán phải được thực hiện qua chuyển khoản trong vòng 3 ngày làm việc kể từ thời điểm đạt được các mốc công việc."
Việc ghi rõ ràng như trên không chỉ giúp freelancer đảm bảo dòng tiền mà còn tạo ra sự minh bạch và ràng buộc trách nhiệm cho cả hai bên.
Một hợp đồng không có phạm vi công việc (Scope of Work) cụ thể dễ dẫn đến tình trạng khách hàng yêu cầu làm thêm công việc ngoài thỏa thuận ban đầu mà không trả thêm chi phí. Đây là lỗi phổ biến, đặc biệt trong các lĩnh vực như thiết kế đồ họa, lập trình web hoặc quảng cáo.
Ví dụ thực tế: Trong một hợp đồng quảng cáo trên Facebook, nếu freelancer không liệt kê rõ các hạng mục công việc, khách hàng có thể yêu cầu tăng số lượng bài đăng hoặc chỉnh sửa vô hạn mà không có giới hạn rõ ràng.
Cách khắc phục: Hợp đồng cần nêu chi tiết các hạng mục công việc cụ thể, bao gồm:
Số lượng bài viết mỗi tuần (ví dụ: 3 bài/tuần).
Kích thước ảnh/video (ví dụ: ảnh 1080x1080px, video dưới 30 giây).
Số lần chỉnh sửa tối đa (ví dụ: tối đa 2 lần chỉnh sửa cho mỗi sản phẩm).
Việc định nghĩa rõ ràng phạm vi công việc giúp freelancer tránh bị khai thác quá mức và bảo vệ quyền lợi của mình khi khách hàng yêu cầu vượt quá thỏa thuận ban đầu.
Trong nhiều dự án, freelancer thường tiếp cận với các thông tin nhạy cảm của khách hàng như kế hoạch kinh doanh, dữ liệu khách hàng hoặc chiến lược quảng cáo. Việc không có điều khoản bảo mật trong hợp đồng có thể dẫn đến rủi ro pháp lý nếu thông tin bị tiết lộ, dù vô tình hay cố ý.
Ví dụ minh họa: Nếu freelancer làm việc cho một chiến dịch quảng cáo của công ty và vô tình chia sẻ thông tin với bên thứ ba, khách hàng có thể khởi kiện nếu không có điều khoản bảo mật ràng buộc.
Cách khắc phục: Thêm một điều khoản bảo mật rõ ràng vào hợp đồng, ví dụ:
"Bên A (Freelancer) cam kết không tiết lộ bất kỳ thông tin nào liên quan đến chiến dịch quảng cáo hoặc dữ liệu kinh doanh của Bên B (Khách hàng) cho bất kỳ bên thứ ba nào, dưới bất kỳ hình thức nào, trong và sau khi hợp đồng có hiệu lực."
Điều khoản này không chỉ bảo vệ khách hàng mà còn thể hiện sự chuyên nghiệp của freelancer, tăng sự tin tưởng từ đối tác.
Nhiều freelancer sử dụng ngôn ngữ không rõ ràng hoặc mang tính chất "ước lượng" trong hợp đồng, khiến các điều khoản không có giá trị pháp lý khi xảy ra tranh chấp. Điều này đặc biệt nguy hiểm khi có mốc thời gian hoặc cam kết chất lượng công việc.
Sai lầm phổ biến: Ghi những câu như "Cố gắng hoàn thành sớm nhất có thể" hoặc "Sẽ bàn giao khi xong". Những cụm từ này không có tính ràng buộc và dễ dẫn đến hiểu lầm giữa hai bên.
Cách khắc phục: Sử dụng ngôn ngữ cụ thể, rõ ràng và có thời hạn cố định. Ví dụ:
"Bên A cam kết bàn giao toàn bộ sản phẩm hoàn chỉnh trước 17:00 ngày 25/06/2025. Nếu chậm trễ, Bên A sẽ chịu phạt 5% giá trị hợp đồng cho mỗi tuần chậm trễ."
Ngôn ngữ rõ ràng, có thời hạn và hình phạt cụ thể sẽ tạo ra sự ràng buộc pháp lý, đồng thời thúc đẩy cả hai bên thực hiện đúng nghĩa vụ.
Thuế là một vấn đề pháp lý quan trọng nhưng thường bị freelancer bỏ qua khi soạn hợp đồng. Việc không ghi rõ trách nhiệm thuế hoặc không tuân thủ quy định hiện hành có thể dẫn đến các vấn đề về pháp lý với cơ quan thuế.
Sai lầm phổ biến: Không đề cập đến việc giá trị hợp đồng đã bao gồm thuế hay chưa, hoặc không quy định ai là người chịu trách nhiệm xuất hóa đơn.
Cách khắc phục: Đảm bảo hợp đồng có các điều khoản liên quan đến thuế, bao gồm:
Ghi rõ giá trị hợp đồng đã bao gồm thuế VAT hay chưa. Ví dụ: "Giá trị hợp đồng trên đã bao gồm thuế VAT 8%."
Quy định trách nhiệm xuất hóa đơn điện tử (nếu có). Ví dụ: "Bên A có trách nhiệm xuất hóa đơn điện tử cho Bên B trong vòng 5 ngày làm việc kể từ ngày nhận thanh toán."
Việc cập nhật quy định thuế không chỉ giúp freelancer tránh các rủi ro pháp lý mà còn thể hiện sự chuyên nghiệp trong giao dịch với khách hàng.
Tải các mẫu hợp đồng dịch vụ chuẩn tại các trang pháp lý uy tín như thuvienphapluat.vn, luatvietnam.vn.
Ví dụ điều chỉnh hợp đồng chạy quảng cáo:
- Điều 3: Phạm vi công việc
+ Thiết kế 3 banner ads (kích thước 1200x628)
+ Tối ưu CPC < 50,000 VNĐ
- Điều 5: Thanh toán
+ 30% khi đặt cọc
+ 70% khi đạt KPI trong 30 ngày
Dán nội dung vào một công cụ AI bất kỳ, ví dụ như LOSA hỏi đáp luật của LOSA AI. Sau đó yêu cầu AI kiểm tra lỗi và đưa ra gợi ý chỉnh sửa theo quy định của pháp luật. Một câu lệnh bạn có thể sử dụng ở bước này là.
[Vai trò]
Bạn là chuyên gia pháp lý có 10 năm kinh nghiệm review hợp đồng thương mại.
[Nhiệm vụ]
Phân tích hợp đồng dịch vụ sau đây và:
1. Liệt kê tất cả điều khoản quan trọng
2. Chỉ ra rủi ro pháp lý tiềm ẩn cho từng bên
3. Đánh dấu các điều khoản bất thường/thiếu cân bằng
4. Gợi ý điều chỉnh cần thiết
[Yêu cầu]
Trình bày kết quả dạng bảng gồm 4 cột: Điều khoản | Rủi ro | Mức độ nguy hiểm (1-5) | Đề xuất sửa đổi. Ưu tiên cảnh báo các vấn đề vi phạm pháp luật hoặc thiệt hại tài chính nghiêm trọng.
[Đầu vào]
{Dán nội dung hợp đồng vào đây}
Nếu bạn cần tìm một công cụ AI soạn hợp đồng tự động cho mình, Trợ lý AI soạn hợp đồng của LOSA AI sẽ là một giải pháp hoàn hảo dành cho bạn. Với công cụ này, bạn chỉ cần nhập tên hợp đồng, việc còn lại, AI sẽ hỗ trợ bạn. Chỉ trong vòng 10 phút thực hiện 5 bước dưới đây, bạn sẽ có ngay một hợp đồng chuẩn cho bất kỳ dịch vụ nào của bạn.
Bước 1: Nhập tên hợp đồng (Ví dụ: "Hợp đồng lao động", "Hợp đồng dịch vụ freelancer").
Bước 2: AI phân tích và thu thập thông tin cần thiết để định hình và cá nhân hóa hợp đồng. Tùy thuộc vào từng loại hợp đồng, AI sẽ tạo ra những câu hỏi phù hợp để yêu cầu người dùng cung cấp thêm thông tin, điều này giúp cho hợp đồng của bạn được cá nhân hóa và sát với yêu cầu của bạn hơn.
Bước 3: AI phân tích các thông tin bạn cung cấp và tìm kiếm/ đề xuất các quy định pháp luật liên quan. Ví dụ như loại hợp đồng dịch vụ này được điều chỉnh bởi Bộ Luật Dân sự, các điều khoản về thanh toán được điều chỉnh tại Luật Thương mại, và bản quyền tác phẩm được điều chỉnh bởi Luật Sở hữu trí tuệ.
Ở bước này, nếu người dùng cần bổ sung các quy định pháp luật hoặc văn bản luật điều chỉnh, người dùng có thể chỉnh sửa để bổ sung thêm các quy định pháp lý liên quan.
Bước 4: Phân tích các yếu tố cơ bản của hợp đồng. Dựa trên các thông tin đã được cung cấp, cùng với các quy định pháp lý mà bạn vừa bổ sung (nếu có), AI sẽ tiếp tục phân tích và đưa ra các yếu tố cơ bản của hợp đồng bạn cần soạn. Ở mục này sẽ chia ra làm các phần:
Yếu tố bắt buộc: Những yếu tố bắt buộc cần có trong Hợp đồng
Yếu tố thỏa thuận: Các bên tự do thỏa thuận trong hợp đồng
Cảnh báo rủi ro pháp lý liên quan và đề xuất cấu trúc hợp đồng phù hợp.
Tương tự như ở bước 3, tại bước này, sau khi LOSA AI tạo ra các yếu tố cơ bản, bạn có thể chỉnh sửa nội dung để phù hợp với nhu cầu của bạn hơn.
Bước 5: Hoàn thiện dự thảo Hợp đồng. Dựa trên các thông tin đã có, AI sẽ tạo ra một bản dự thảo hợp đồng. Bản dự thảo này sẽ để trống những thông tin cần thiết, bắt buộc phải có nhưng không thu thập thông tin của người dùng hoặc người dùng chưa cung cấp đủ. Ở bước này, bạn sẽ cần bổ sung một số thông tin còn thiếu hoặc chỉnh sửa nội dung để sát với tình huống thực tế hơn.
Bước 6: Sau khi đã hoàn thiện hợp đồng, LOSA AI có thể giúp bạn phản biện lại chính hợp đồng bạn vừa soạn để phát hiện những mâu thuẫn hay lỗ hổng pháp lý trong hợp đồng đã soạn. Đồng thời, đưa ra những đề xuất chỉnh sửa, giải thích lý do nên chỉnh sửa để bạn nắm vững hơn cũng như hiểu hơn hợp đồng của mình.
Trong bối cảnh thị trường freelancer ngày càng phát triển mạnh mẽ, việc tự soạn một hợp đồng dịch vụ chuẩn không chỉ giúp bạn bảo vệ quyền lợi mà còn nâng cao uy tín và sự chuyên nghiệp trong mắt khách hàng. Hợp đồng rõ ràng, chi tiết và tuân thủ đúng quy định pháp luật sẽ giúp bạn tránh được những rủi ro tài chính, tranh chấp bản quyền hay các vấn đề pháp lý không mong muốn. Đặc biệt, với sự hỗ trợ từ công cụ AI như LOSA AI, việc soạn thảo và kiểm tra hợp đồng trở nên dễ dàng, nhanh chóng và chính xác hơn bao giờ hết. Hãy trang bị cho mình một hợp đồng dịch vụ bài bản để yên tâm nhận việc và phát triển sự nghiệp Freelancer bền vững lâu dài!
Bạn đang cần một hợp đồng dịch vụ Freelancer chuẩn, an toàn và chuyên nghiệp? Đừng ngần ngại thử ngay Trợ lý AI soạn hợp đồng miễn phí của LOSA AI tại https://losa.vn/agent/write/contract. Với LOSA AI, chỉ trong vài bước đơn giản, bạn sẽ có ngay bản hợp đồng phù hợp với nhu cầu của mình, giúp bảo vệ quyền lợi rõ ràng, tránh rủi ro pháp lý và nâng cao uy tín với khách hàng. Hãy bắt đầu soạn hợp đồng ngay hôm nay để chinh phục mọi dự án Freelancer một cách tự tin và hiệu quả!