Việc sử dụng AI như ChatGPT hay Google Gemini để viết luận đã trở nên phổ biến, giúp tiết kiệm thời gian và nâng cao chất lượng bài viết. Tuy nhiên, nếu không biết cách sử dụng đúng, bạn có thể gặp nhiều rủi ro như đạo văn, thiếu lập luận, lạc đề… Bài viết này sẽ chỉ ra những lỗi thường gặp khi dùng AI viết luận và hướng dẫn cách sử dụng AI một cách hiệu quả khi viết luận.
Nguyên nhân:
Thiếu bối cảnh cụ thể: AI thường đưa ra câu trả lời dựa trên dữ liệu tổng hợp, nhưng nếu người dùng không cung cấp đủ thông tin nền (ví dụ: đối tượng cụ thể, phạm vi nghiên cứu, góc độ phân tích), kết quả sẽ mang tính khái quát, không đi sâu vào vấn đề.
Hạn chế trong tư duy phản biện: AI có thể liệt kê các luận điểm nhưng khó đào sâu phân tích nguyên nhân – hệ quả, so sánh đa chiều hoặc đưa ra quan điểm cá nhân sắc bén.
Phụ thuộc vào dữ liệu đầu vào: Nếu câu lệnh mơ hồ (ví dụ: "Hãy viết về mạng xã hội"), AI sẽ mặc định trả lời an toàn, tránh các chủ đề gây tranh cãi hoặc cần kiến thức chuyên ngành.
Bài viết nhàm chán, thiếu tính học thuật: Các luận điểm lặp lại dạng "Mạng xã hội giúp kết nối nhưng cũng gây nghiện" mà không có số liệu, ví dụ thực tế hoặc phân tích từ nghiên cứu khoa học.
Không đáp ứng yêu cầu cao cấp: Với đề tài cần chiều sâu (luận văn, báo cáo), nội dung AI tạo ra dễ bị đánh giá là hời hợt, không đủ thuyết phục.
Ví dụ: luận văn lịch sử nhưng không trích dẫn sự kiện cụ thể, ngày tháng, nhân vật lịch sử.
Một trong những hạn chế đáng chú ý của các mô hình AI hiện nay là khả năng tạo ra thông tin không chính xác hoặc hoàn toàn sai lệch so với thực tế, hiện tượng này thường được gọi là "ảo giác AI" (AI hallucination).
Dữ liệu huấn luyện không đầy đủ hoặc thiên lệch
Suy luận dựa trên xác suất thay vì sự thật
Thiếu khả năng kiểm chứng nguồn thông tin
Gây hiểu lầm nghiêm trọng: Người dùng có thể đưa ra quyết định sai lầm dựa trên thông tin không đáng tin cậy.
Lan truyền tin giả (fake news): Nếu AI được sử dụng để tạo nội dung tin tức, thông tin sai lệch có thể phát tán nhanh chóng.
Giảm độ tin cậy của AI: Người dùng sẽ mất niềm tin vào các hệ thống AI nếu chúng thường xuyên mắc lỗi.
Nguyên nhân dẫn đến trùng lặp nội dung
Học từ dữ liệu có sẵn: Các hệ thống AI, đặc biệt là mô hình ngôn ngữ lớn (LLM), được huấn luyện trên khối lượng dữ liệu khổng lồ từ internet, sách, bài báo… Khi tạo văn bản, chúng có xu hướng tái sử dụng cách diễn đạt hoặc cấu trúc giống nguồn gốc.
Khả năng tổng hợp hạn chế: Một số AI chỉ điều chỉnh nhỏ (paraphrase) nội dung gốc thay vì tạo ra ý tưởng hoàn toàn mới, dẫn đến bản sao gần giống nguyên bản.
Trùng lặp nguyên văn: Đoạn văn AI sinh ra khớp từ 70–100% với nội dung đã tồn tại trên internet hoặc tài liệu học thuật (phát hiện qua công cụ kiểm tra đạo văn như Turnitin, Copyscape).
Viết lại câu chữ quá sát bản gốc: Thay đổi một vài từ đồng nghĩa hoặc đảo câu nhưng vẫn giữ nguyên ý và cấu trúc, khiến nội dung thiếu tính độc đáo.
Không trích dẫn nguồn: AI thường không tự động ghi chú tham khảo, dù ý tưởng được lấy từ bài nghiên cứu, tin tức, hoặc trang web cụ thể.
Với người dùng:
Bị đánh giá thấp về mặt học thuật hoặc pháp lý nếu sử dụng văn bản AI không kiểm tra (ví dụ: bài luận, báo cáo).
Giảm uy tín nếu đăng tải nội dung trùng lặp trên website/blog (ảnh hưởng SEO, vi phạm bản quyền).
Với nhà phát triển AI:
Rủi ro kiện tụng nếu AI sao chép nội dung từ nguồn có bản quyền.
Mất niềm tin từ người dùng do thiếu tính minh bạch.
Một trong những hạn chế đáng kể của các công cụ AI hiện nay là khả năng thiếu dẫn chứng khoa học và nguồn trích dẫn rõ ràng, đặc biệt trong các văn bản học thuật, nghiên cứu hoặc báo cáo chuyên sâu. Điều này có thể dẫn đến các vấn đề về độ tin cậy, tính minh bạch và tính chuyên nghiệp của nội dung.
Các công cụ AI như ChatGPT, Gemini hay Copilot thường không tự động tuân thủ các quy tắc trích dẫn phổ biến như APA, MLA, Chicago… dù người dùng yêu cầu.
Một vấn đề nghiêm trọng khác là AI tạo ra các nguồn tham khảo giả (hallucinated citations), đặc biệt khi được yêu cầu cung cấp tài liệu học thuật.
Nguyên nhân:
AI tổng hợp thông tin từ dữ liệu đào tạo chứ không có khả năng truy cập cơ sở dữ liệu học thuật thời gian thực (như Google Scholar, Scopus).
Do được huấn luyện để "đoán" câu trả lời, AI có xu hướng điền vào chỗ trống bằng thông tin nghe có vẻ hợp lý.
Một trong những hạn chế lớn nhất của AI trong việc viết luận là khả năng thể hiện quan điểm cá nhân mạch lạc và thuyết phục. Trong khi con người có thể phân tích vấn đề từ nhiều góc độ, đưa ra nhận định dựa trên trải nghiệm và lập trường cá nhân, thì AI chỉ có thể tổng hợp thông tin từ dữ liệu đã được đào tạo mà thiếu đi sự sâu sắc, cá tính và tư duy phản biện độc đáo.
Do đó, bài luận do AI viết thuờg thiếu tính cá nhân hóa, thiếu cảm xúc thực khiến bài viết trở nên khô khan, máy móc. Đồng thời, AI thường chỉ liệt kê ý kiến có sẵn mà không biết cách tranh luận, bảo vệ quan điểm một cách logic và sáng tạo.
Để tránh những lỗi trên, bạn nên tuân thủ theo quy trình 5 bước dưới đây khi dùng AI viết bài luận:
Ghi rõ đề tài, số từ, giọng văn (học thuật, phản biện...), yêu cầu trích dẫn.
Ví dụ câu lệnh tốt:
Viết giúp tôi một bài luận 1000 từ với giọng văn học thuật, chủ đề “Tác động của biến đổi khí hậu đến nông nghiệp Việt Nam”. Bài viết cần có dẫn chứng thực tế, thống kê và trích dẫn APA.
Tránh để AI viết cả bài ngay từ đầu, hãy yêu cầu tạo dàn ý logic trước.
Ví dụ:
Lập dàn ý chi tiết gồm mở bài, thân bài (3 luận điểm) và kết luận cho đề tài trên.
Viết từng đoạn (mở bài – từng luận điểm – kết luận) để kiểm soát nội dung.
Khi yêu cầu thân bài, hãy thêm:
"Viết luận điểm 1 dài 300 từ, có số liệu thống kê ở Việt Nam và dẫn chứng thực tế."
AI có thể hỗ trợ tạo trích dẫn chuẩn nếu bạn yêu cầu:
“Viết lại đoạn trên và thêm trích dẫn theo định dạng APA từ các nguồn uy tín.”
Ngoài ra, người dùng cũng cần kiểm tra chéo nguồn trích dẫn qua công cụ tìm kiếm hoặc cơ sở dữ liệu học thuật. Và chỉ sử dụng AI như công cụ hỗ trợ tìm ý tưởng, thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn do nó cung cấp.
Để đảm bảo tính chính xác, người dùng nên:
✅ Tự bổ sung trích dẫn theo đúng chuẩn ngành.
✅ Xác minh độ tin cậy của nguồn AI đưa ra.
✅ Kết hợp AI với các nền tảng học thuật như Zotero, Mendeley để quản lý tài liệu.
Không nên nộp bài AI viết mà không qua kiểm tra đạo văn và chỉnh sửa.
Công cụ | Đặc điểm nổi bật | Link |
|---|---|---|
Kiểm Tra Tài Liệu | Hỗ trợ kiểm tra tài liệu học thuật tiếng Việt | |
Plagiarisma | Giao diện tiếng Việt, kiểm tra nhiều định dạng | |
Báo cáo chi tiết phần trùng lặp | ||
DupliChecker | Dễ dùng, hỗ trợ tiếng Việt |
Ngày 8/5 vừa qua, LOSA AI đã chính thức ra mắt Agent viết tiểu luận – một tính năng thông minh giúp người dùng tạo bài luận chất lượng cao một cách nhanh chóng và cá nhân hóa. Với khả năng phân tích chủ đề, gợi ý nội dung, và tự động xây dựng dàn ý, LOSA AI trở thành trợ thủ đắc lực cho học sinh, sinh viên, nhà nghiên cứu, và bất kỳ ai cần hỗ trợ viết lách.
Sau khi truy cập link Agent viết tiểu luận tại https://losa.vn/agent/write/essay, quy trình viết tiểu luận với LOSA AI được thực hiện qua 4 bước đơn giản, giúp người dùng dễ dàng tạo ra một bài luận hoàn chỉnh.
Bước 1: Nhập chủ đề tiểu luận
Sau khi truy cập link viết tiểu luận tại https://losa.vn/agent/write/essay giao diện viết tiểu luận bằng AI của LOSA sẽ hiện ra.
Tại đây, bạn chỉ cần nhập chủ đề tiểu luận vào ô trống.
Ví dụ:
"Tác động của mạng xã hội đến giới trẻ hiện nay"
"Giải pháp phát triển nông nghiệp bền vững tại Việt Nam"
Bước 2: AI phân tích & gợi ý nội dung
Sau khi nhập chủ đề, LOSA AI sẽ phân tích từ khóa và đề xuất các hướng triển khai liên quan.
Người dùng có thể:
Chọn các gợi ý phù hợp.
Thêm/yêu cầu chỉnh sửa nội dung theo ý muốn.
Ví dụ:
Nếu chủ đề là "Tác động của mạng xã hội", AI có thể gợi ý:
Ảnh hưởng tích cực (kết nối, học tập, giải trí)
Ảnh hưởng tiêu cực (nghiện mạng xã hội, tin giả)
Giải pháp cân bằng việc sử dụng mạng xã hội
Tài liệu tham khảo (các nghiên cứu khoa học đã công bố, giáo trình môn học...)
Kiểu trích dẫn (ÂP, Chicago...)
Bước 3: AI tạo dàn ý tự động
Dựa trên chủ đề và các tùy chỉnh của người dùng, LOSA AI sẽ tạo một dàn ý chi tiết. Người dùng có thể chỉnh sửa dàn ý nếu cần thêm/bớt ý.
Bước 4: Nhận bài luận hoàn chỉnh & chỉnh sửa
Sau khi hoàn tất dàn ý, AI sẽ viết một bản nháp hoàn chỉnh.
Người dùng có thể:
Copy bài luận về máy tính để chỉnh sửa thêm.
Dùng công cụ soạn thảo AI của LOSA để tinh chỉnh ngữ pháp, văn phong.
Kiểm tra thông tin: AI có thể đưa ra dữ liệu không chính xác, hãy đối chiếu với nguồn đáng tin cậy.
Cá nhân hóa bài viết: Nên điều chỉnh nội dung để phù hợp với phong cách và yêu cầu riêng.
Tránh đạo văn: Sử dụng bài viết từ AI như tài liệu tham khảo, không nên sao chép nguyên văn.
AI là công cụ đắc lực giúp bạn tối ưu quá trình viết luận, nhưng thành công chỉ đến khi bạn biết kết hợp sức mạnh công nghệ với tư duy phản biện của con người. Hãy áp dụng ngay các bước trong bài viết để:
✅ Tiết kiệm thời gian – Tận dụng AI để phác thảo ý tưởng và nghiên cứu nhanh.
✅ Nâng chất lượng bài viết – Sử dụng dẫn chứng xác thực, trích dẫn chuẩn học thuật.
✅ Tránh rủi ro đạo văn – Kiểm tra kỹ lưỡng với công cụ chuyên dụng.
✨ Bạn đã sẵn sàng viết luận chất lượng hơn với AI?
➡️ Dùng thử miễn phí LOSA AI Essay Agent để trải nghiệm quy trình viết luận thông minh, cá nhân hóa!
"Đừng chỉ copy-paste – Hãy để AI khơi nguồn sáng tạo của bạn!" 🚀